به گزارش همشهری آنلاین به نقل از ایبنا به همت حلقه نقد کتاب حقوق عمومی پردیس فارابی و انجمن ایرانی حقوق اداری(شعبه قم) جلسه معرفی و نقد کتاب «حقوق اداری: درس‌های مدرسه علوم سیاسی» با حضور اساتید حقوق اداری و دانشجویان، در دانشکده حقوق پردیس فارابی دانشگاه تهران برگزار شد.
این کتاب، اثر آلفونس گوستاو دمرنی است و به تصحیح دکتر سیدناصر سلطانی عضو هیئت علمی پردیس فارابی دانشگاه تهران، توسط نشر نگاه معاصر به چاپ رسیده است.
جلسه با معرفی کتاب توسط دبیر جلسه، سمیرا خوئینی دانشجوی دکتری حقوق عمومی و عضو انجمن ایرانی حقوق اداری آغاز شد. او ضمن ارائه تلخیصی از اطلاعات کتاب بیان کرد: کتاب حقوق اداری؛ درس‌های مدرسه علوم سیاسی، اثر آلفونس گوستاو دمرنی استاد حقوق فرانسوی است که در ژوئن ۱۹۱۱ به خدمت دولت ایران درآمد و درس های حقوق اداری را در مدرسه علوم سیاسی تدریس می کرد. علاوه بر این ایشان معلم حقوق مقدماتی احمد شاه نیز بوده است و این کتاب نیز حاصل درس‌های مدرسه سیاسی و کلاس‌های احمد شاه است که توسط سید محمد خان، استاد زبان فرانسه و منشی و دستیار آقای دمرنی و به دستور دولت ایران به فارسی ترجمه شده است. کتاب مشتمل بر مباحثی از جمله نظم و ترتیبات اداری، وظایف مستخدمین دولتی، حسن اداره و ... است. علاوه بر مباحث علمی این کتاب می‌توان آگاهی‌هایی درباره دروس و آزمون داشت.
در ادامه جلسه مصحح اثر، سیدناصر سلطانی درباره کتاب توضیحاتی ارائه کرد و گفت: همانطور که در مقدمه کتاب توضیح داده‌ام انگیزه من از انتشار و ترویج متون تاریخی معاصر حقوق ایران آن است که آثاری که در دوران مشروطه و پس از استقرار نظام حقوقی جدید تولید شد، متاسفانه در جامعه حقوقی ما شناخته شده نیستند. ازین جهت علاقه دارم این آثار به مثابه مواد و مصالحی در اختیار حقوقدانان حقوق عمومی گذاشته شود تا در راستای غنای تحقیقاتشان استفاده کنند و در عین حال می‌دانم که این متون علاوه بر اینکه متعلق به صدسال گذشته هستند، با توجه به توسعه گستره دانش، عاری از اشکال نیستند. اما برای اینکه پایه های حقوق عمومی در ایران و در این مورد خاص، حقوق اداری، قوام پیدا کند ما ناچاریم که چنین میراثی را بشناسیم.
او افزود: این کتاب یک کار جزیی است که بناست مقدمات کارهای بزرگی را فراهم کند، و به عنوان جزیی از مصالحی است که بعدها برای نگارش تاریخ حقوق اداری ایران بکار خواهد آمد. نکته آخر اینکه محتوای کتاب و روح حاکم بر مدرسه علوم سیاسی خصوصا در دوران مدیریت ولی ا... نصر که این کتاب در دوران مدیریت وی تدریس می‌شده نشان می‌دهد به حفظ فرهنگ و اخلاقیات ایرانیان و عدم تقابل درس‌های معلم فرانسوی با اینها، نظر و تاکید وجود داشته است و این مهم نشانگر آن است که بنیانگذاران مشروطیت در مقایسه با ما فهم عمیقتر و پیچیده‌تری از ایران و تاسیس نظام حقوقی جدید داشتند و به همین دلیل باید مشروطیت را به عنوان نقطه ثقل جدی گرفت.
در این جلسه مسلم آقایی طوق، مدرس دانشگاه و عضو مجمع اساتید انجمن ایرانی حقوق اداری و علی مشهدی عضو هیئت علمی دانشگاه قم در مقام ناقد حضور داشتند.
آقایی طوق طی سخنانی اظهار کرد: بررسی بستر ایجاد قانون و سنجش اهمیت و ضرورت شکل گیری قوانین که در این کتاب مورد توجه بوده نکته با اهمیتی است و از این نظر انتخاب این کتاب از سوی مصحح تحسین برانگیز است. از نظر ایشان بومی سازی و توجه به بستر ایجاد حقوق که رأس نظریه مونتسکیویی است در این اثر به وضوح دیده می‌شود و نویسنده در جای جای تدریس و تدوین خود سعی در بومی سازی مطالب داشته است.
به گفته او، محتوای این کتاب بیش از آنکه درس حقوق اداری باشد مشتمل بر تاریخ حقوق اداری در ایران است. نقطه قوتی که در این کتاب به چشم می‌خورد مستند سازی‌های دقیقی است که نویسنده از تاریخ رویدادها و حضار جلسات و دیگر موارد داشته است. در این کتاب به عکس کتاب «یک کلمه» که تاکید بر حاکمیت قانون دارد، به مواردی غیر از قانون برای حل معظلات نیز توجه ویژه شده است.
او با اشاره به اینکه پیش گفتار این کتاب بیش از سایر موارد محل تحسین است افزود: در این پیشگفتار زمینه‌های شکل گیری کتاب، آثار و فعالیت‌های نویسنده که سال‌ها پیش در ایران بوده است به دقت و ظرافت ویژه ای بیان شده است.
آقایی طوق عنوان کرد: فقدان حقوق اداری بومی که امروزه نظام حقوق اداری را با مشکل مواجه کرده است ناشی از عدم توجه، توانایی و موفقیت در ایجاد ارتباط بین مفاهیم حقوق اداری با فقه و دین است. آن چیزی که امروزه گریبان حقوق را گرفته است توجه بیش از حد به فن حقوق به جای توجه به علم حقوق است که در این کتاب به عکس رویه موجود، به بررسی علمی حقوق پرداخته شده است.
مشهدی نیز در این نشست گفت: مصحح کتاب توانایی‌های خود را در این کتاب به رخ کشیده و به خوبی رسالت تصحیح را به انجام رسانیده است. مقدمه تفصیلی این اثر که در قالب پیش گفتار تدوین یافته است از نظر ایشان نقطه قوت کار را تشکیل می‌دهد. محتوای این کتاب مشتمل بر نگاه اسلامی و ایرانی به مفاهیم و نهادهاست و سنت آموزشی حقوق اداری فرانسوی در ایران در این اثر آشکار است.
او یادآور شد: در عین حال که این اثر صبغه حقوق اداری درونی داشته از توجه به حقوق اداری بیرونی نیز غافل نبوده است. از آنجا که نویسنده این اثر در حوزه حقوق مالی دارای سابقه علمی و اجرایی بوده در این اثر نیز متأثر از اندیشه حقوق مالی بوده است و این اثر را م توان به نوعی تاریخ حقوق مالی و گمرکات نیز دانست.
مشهدی با بیان اینکه این اثر اطلاعات دقیقی در خصوص ریشه‌های مختلف تاریخی در اختیار خوانندگان قرار می‌دهد و خواننده را متوجه این اشکال می‌کند که از ریشه‌های علمی و تاریخی ایرانی غافل بوده و هستیم تاکید کرد: امیدواریم نقدهای وارد شده در چاپ‌های بعدی اصلاح شود.
نظر شما